Trashëgimia kulturore e Llazar Liçenoskit ishte tema e debatit të parë të serialit #Culture Talks (Biseda kulturore), të cilin “Shtëpia e Evropës” Shkup (Europe House) e organizoi sot me rastin e ditëlindjes së saj të tretë.
Diskutimi, në të cilin morën pjesë ambasadorë të disa shteteve evropiane, si dhe anëtarë të familjes Liçenoski, kishte për qëllim ngritjen e vetëdijes për rëndësinë e ruajtjes së Shtëpisë-Muzesë të Llazar Liçenoskit, si dhe të trashëgimisë së përgjithshme. Pas shembullit të muzeve botërore të këtij lloji, trashëgimia e familjes Liçenoski është sigurisht ndër prioritetet e mbrojtjes në vend dhe është një nxitje për përfshirjen e praktikave evropiane në ruajtjen dhe mbrojtjen e vlerave kombëtare të themeluesve të artit bashkëkohor maqedonas.
Në këtë ngjarje folën ambasadori Dejvid Gir, shef i Delegacionit të BE-së, Ministrja e Kulturës Bisera Kostadinovska-Stojçevska, Dita Starova-Qerimi, drejtoreshë e Galerisë Kombëtare, Olivera Livriniq nga Ministria e Kulturës, si dhe Ema Petrova-Nikolovska. këshilltar-konservator i pikturës së kavaletit në Qendrën Kombëtare të Konservimit.
Ambasadori Dejvid Gir, shef i Delegacionit të BE-së, kujtoi se gjatë muajit nëntor, “Shtëpia Evropiane” në partneritet me Galerinë Kombëtare, organizuan një sërë aktivitetesh lidhur me Shtëpinë-Muze të Llazar Liçenoskit.
Ambasadori Gir përmendi se Shtëpia-Muze e Llazar Liçenoskit duhet të bëhet monument i një artisti, monument i identitetit kombëtar, por edhe një vendbanim që mund të frymëzojë shumë njerëz. Në fjalën e tij ai theksoi kontributin e Vjosa Berishës, drejtoreshë e “Shtëpisë Europiane” e cila u nda nga jeta shumë shpejt, e cila siç tha ai, edhe pse ishte dhjetë muaj në atë detyrë, pati një ndikim të madh dhe një kontribut të madh për mbështetjen e aktiviteteve kulturore.
Ambasadori shtoi se kremtimi i trevjetorit të “Shtëpisë Evropiane” është një moment për të parë me padurim të ardhmen si për Maqedoninë e Veriut ashtu edhe për Bashkimin Evropian.
Ministrja e Kulturës Bisera Kostadinovska-Stojçevska dërgoi urime të sinqerta për ditëlindjen e tretë të “Shtëpisë Evropiane” në Shkup dhe shprehu mirënjohjen e saj për të gjitha ngjarjet inventive të ditëlindjes, të cilat janë një freskim i vërtetë për skenën kulturore të qytetit dhe të vendit.
Kostadinovska-Stojçevska theksoi se ajo që ka iniciuar “Shtëpia Evropiane” për ndriçimin modern të Shtëpisë Liçenoski, siç tha ajo, është një erë pas shpine për angazhimet dhe aktivitetet që i ndërmarrim për ruajtjen e trashëgimisë kulturore në vend, e cila është një thesar i pashtershëm i pasurive kulturore të luajtshme, të paluajtshme dhe jomateriale të llojeve të ndryshme.
“Debati i sotëm është një mbështetje e madhe e politikave të qeverisë në sferën e trashëgimisë kulturore, që sigurisht është e ardhmja jonë e përbashkët. Me rëndësi të paçmueshme për ne është interesimi i shprehur nga Bashkimi Evropian dhe ambasadat në vendin tonë për gjetjen e modeleve të reja për ruajtjen, kujdesin dhe ofrimin e perspektivave të reja për thesarin kombëtar në vendin tonë”, shtoi Kostadinovska-Stojçevska.
Drejtoresha e Galerisë Kombëtare, Dita Starova-Qerimi, foli për rëndësinë e Llazar Liçenoskit, i cili, siç tha ajo, është një moment madhështor për të dhe për institucionin kombëtar që drejton, pasi i bën nder njërit prej themeluesve të Pikturave bashkëkohore maqedonase.
Duke i njohur të pranishmit me biografinë e gjerë artistike të Liçenoskit, ambasadorit të madh të vendit tonë, Starova-Qerimi theksoi se në veprat e tij shfaqet rrahja maqedonase dhe ato janë shembull klasik i krijimit të artit kombëtar.
Starova-Qerimi prezantoi historinë e Shtëpisë Liçenoski, e cila me vendim të Qeverisë është në posedim të Galerisë Kombëtare, siç tha ajo, me rëndësi të madhe është që kjo trashëgimi kulturore të bëhet e aksesueshme për të gjithë brezat e këtij vendi.
Pjesën profesionale dhe aktivitetet që Ministria e Kulturës i ndërmerr për mbrojtjen, rehabilitimin dhe përshtatjen e Shtëpisë Përkujtimore Llazar Liçenoski, para të pranishmëve prezantoi Olivera Livriniq, udhëheqëse e Departamentit për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore në Ministrinë e Kulturës.
Livriniq sqaroi se projektet e financuara nga Ministria e Kulturës për mbrojtje (konservim, rehabilitim dhe adaptim) i referohen dy segmenteve: trashëgimisë kulturore të paluajtshme dhe të luajtshme të Llazar Liçenoskit. Për të gjitha këto aktivitete nga viti 2016 e deri më sot, Ministria e Kulturës ka siguruar mjete financiare në shumën totale prej 77,027 euro.
Për kompleksitetin e realizimit të projektit foli Ema Petrova Nikolovska, konservatore konsulente e pikturës së kavaletit në Qendrën Kombëtare të Konservimit. Ajo theksoi rëndësinë e proçesit të konservimit të 122 veprave që janë në trashëgiminë e Liçenoskit. Petrova shtoi se duhet një ekip shumë serioz dhe staf profesional për të punuar në konservimin e veprave, siç tha ajo, gjithçka është në gjendje të palakmueshme.