Ministrja e Kulturës Bisera Kostadinovska-Stojçevska ka mbërritur sonte nga Tirana në Muzeun e Maqedonisë së Veriut së bashku me karvanin në të cilën po vinin ikonat.
Në prezantimin e kësaj procedure jashtëzakonisht të ndërlikuar dhe shumëvjeçare, ku morën pjesë përfaqësues të lartë të qeverisë si dhe personalitete të larta të kishës, u prezantuan para publikut 20 ikona maqedonase, të cilat sot iu kthyen Maqedonisë së Veriut në bashkëpunimin më të lartë dypalësh në nivel institucional.
– Përfundoi rrugëtimi dhjetëvjeçar i njëzet ikonave maqedonase. I kthyem në shtëpi, – tha ministrja Kostadinovska – Stojçevska dhe shtoi se kthimi i kësaj pjese të asaj që është vjedhur nga thesari ynë i madh kulturor është moment historik, sepse për herë të parë në rajon është pronë e mbrojtur kulturore e vjedhur duke u kthyer.
Ministrja e Kulturës tregoi se do ta kujtojë gjatë këtë ditë, në të cilën ka pasur nderin të jetë pjesë e njerëzve që kanë kthyer në shtëpi atë që na është vjedhur, e cila, siç thotë ajo, “është pasuri e mbrojtur kulturore, e cila është vazhdimisht duhet të na kujtojë se duhet të jemi vigjilentë për të ruajtur të mirën nga e keqja”.
-E inkurajuar nga ky gjest i jashtëzakonshëm i republikës mike të Shqipërisë, besoj se procesi i kthimit të 37 ikonave të tjera të identifikuara të vjedhura nga kishat dhe manastiret maqedonase në periudhën 2008-2013 do të jetë i suksesshëm. Ishin vitet në të cilat shpesh dëgjonim për bastisje dhe grabitje të faltoreve tona në pjesën jugperëndimore të vendit, nga Resnja deri në Radozhdë, tha ministrja e Kulturës.
Ministrja shprehu edhe një herë mirënjohjen e saj për Qeverinë e Republikës së Shqipërisë dhe kryeministrin Edi Rama, si dhe për të gjithë të përfshirët nga të dyja vendet.
Ministrja e Kulturës shprehu mirënjohje të veçantë për grupin tonë punues, të përbërë nga përfaqësues nga Ministria e Kulturës, Drejtoria për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, ASHAM, Qendra nacionale e konservimit, Instituti dhe muzeu- Manastir dhe Instituti dhe Muzeu i Ohrit, për përkushtimin, profesionalizmin dhe ekspertizën e tyre për kthimin e kësaj trashëgimie kulturore.
Kryeministri Dimitar Kovaçevski, duke u shprehur i kënaqur për aktin historik, tha se është rezultat i politikës së Qeverisë që ka krijuar modelin për demokraci dhe diplomaci multietnike me të cilën kemi krijuar marrëdhënie të mira fqinjësore të shkëlqyera. “Me dialog, kompromis, respekt të ndërsjellë mund të kapërcehen edhe sfidat më të vështira dhe të hapen mundësi të reja bashkëpunimi. Sonte jemi dëshmitarë të një bashkëpunimi të tillë me fqinjin tonë Shqipërinë, ikonat e vjedhura në vitin 2013, arritëm t’i kthejmë në shtëpi”, tha kryeministri Kovaçevski.
Teksti integral nga fjalimi i ministres Kostadinovska-Stojçevska:
,,Zonja dhe zotërinj,
Të nderuar,
Rrugëtimi dhjetëvjeçar i njëzet ikonave maqedonase ka përfunduar.
I sollëm në shtëpi.
Kthimi i kësaj pjese të asaj që u vodh nga pasuria jonë e madhe kulturore krijon ndjesinë e një momenti të veçantë, do të thosha historik. Për herë të parë në rajon, një pasuri kulturore e mbrojtur e vjedhur po kthehet. Sipas të dhënave të disponueshme, në përgjithësi në botë është jashtëzakonisht e rrallë që mallrat kulturore të eksportuara ilegalisht të kthehen në vendin nga janë marrë.
Dhe nga këtu, nga Shkupi, edhe një herë shpreh mirënjohjen time për Qeverinë e Republikës së Shqipërisë, për kryeministrin Edi Rama, si dhe për kolegen time ministre Elva Margariti, të cilës i thashë sot në Tiranë se ne vlerësojmë shumë dhe respektojnë këtë akt përmes të cilit marrim mesazhin e respektimit të tyre ndaj trashëgimisë kulturore maqedonase.
Falënderoj të gjithë të përfshirët nga të dy vendet, si dhe anëtarët e grupit të punës, për profesionalizmin dhe këmbënguljen e tyre në këtë proces të gjatë. Besoj se nuk ka shpërblim më të madh për mundin e tyre sesa ardhja e ikonave në shtëpi.
Këto 20 ikona do të qëndrojnë në Muzeun e Maqedonisë, ku do t’i nënshtrohen trajtimit konservativ në varësi të nevojave të secilës ikonë veç e veç. Pas konservimit të plotë, ikonat do të ekspozohen për publikun në këtë Muze.
I inkurajuar nga ky gjest i jashtëzakonshëm i Republikës mike të Shqipërisë, besoj se kthimi i 37 ikonave të tjera të identifikuara të vjedhura nga kishat dhe manastiret maqedonase në periudhën 2008 – 2013 do të jetë i suksesshëm. Ishin ato vite në të cilat shpesh dëgjonim për bastisje dhe plaçkitje të faltoreve tona në pjesën jugperëndimore të vendit, nga Resnja në Radozhdë.
Të nderuar,
Do ta kujtoj për një kohë të gjatë këtë ditë, një ditë në të cilën pata nderin të jem pjesë e njerëzve që kthyen në shtëpi atë që na u vodh dhe është pasuria jonë kulturore e mbrojtur. Dhe kjo le të na kujtojë vazhdimisht se duhet të jemi vigjilentë për të ruajtur të mirën nga e keqja.