Në “Shtëpinë Evropiane” në Shkup nesër (28.2.2025) nga ora 10 deri në 18 do të mbahet ekspozita interaktive për nder të zakonit “Martinki”, trashëgimi kulturore jomateriale e regjistruar në Listën Përfaqësuese të UNESCO-s. Ekspozita organizohet nga Qendra për Kërkime Shkencore dhe Promovim të Kulturës “Haemus”, e cila i kushtohet ruajtjes dhe promovimit të kësaj pasurie kulturore. Autore e ekspozitës është mr. Vasillka Dimitrovska, drejtore kreative e “Haemus”.
Ekspozita do të shfaqë martinke autentike nga vende të ndryshme nga koleksioni Haemus, panele edukative në disa gjuhë evropiane, botime që lidhen me traditën e “martinkës” dhe aktivitete ndërvepruese me elementë të lojës dhe tregimit për vizitorët.
Vëmendje e veçantë do t’i kushtohet interpretimit të zakonit “Martinki” përmes momenteve të ndryshme interaktive, në bashkëpunim me Sllavica Trçkovën nga studio artizanale “Craft Time” dhe Damjan Ristovski dhe Sara Jakimovska nga “Narodni nosii”. Punimet e tyre përfaqësojnë interpretim bashkëkohor të teknikave të lashta të bërjes së martinkës, duke kombinuar traditën me mënyrë jetese të qëndrueshme. Vizitorët do të jenë në gjendje të mësojnë rreth prodhimit të martinkës dhe përmes përvojës personale të mësojnë më shumë për kuptimin, historinë dhe simbolikën e tyre.
Për përpjekjet e tij për të shpëtuar këtë traditë nga zhdukja, projekti i Haemus “Dita e gjyshes Marta” mori çmimin prestigjioz “Historia më e mirë evropiane e vitit 2020” nga Këshilli i Evropës dhe Komisioni Evropian. Si rezultat i këtij çmimi, Haemus krijoi film të animuar dhe seri botimesh edukative për fëmijë dhe të rinj rreth zakonit “Martinki” në maqedonisht, anglisht, shqip dhe turqisht..